La, ji i sem

Fragment Tenzin Wangyal Rinpocze, Leczenie formą, energią i światłem, Poznań (Rebis) 2003

W pojazdach szamanistycznych znaleźć można wiele sposobów podejścia do zdrowia i życiowego powodzenia, a wszystkie oparte są na zrozumieniu funkcjonowania żywiołów. Jak powiedziałem wcześniej, im bardziej zharmonizowane są żywioły, tym lepszym cieszymy się zdrowiem, a im mniej są zrównoważone, tym więcej mamy z nim problemów. Dotyczy to każdego poziomu: fizycznego, emocjonalnego, psychologicznego, energetycznego i duchowego. Niektóre teksty określają to jako la (bla), ji (yid) oraz sem (sems). W innych językach nie istnieją dokładne odpowiedniki tych pojęć. Słowa te mogą mieć również różne znaczenia w zależności od poziomu duchowych nauk. W tekstach dzogczen na przykład, pojęcie sem (czyli umysł) obejmuje to, co w pojazdach przyczyny podzielone jest na sem i ji. Pamiętajcie więc o tym, że zamieszczone poniżej definicje tych terminów związane są z pojazdami szamanistycznymi i że te same określenia w innych kontekstach oznaczają coś innego.
La zazwyczaj tłumaczone jest jako "dusza", ale, ściślej mówiąc, oznacza ono głębię tego, kim jesteśmy. Na najgłębszym poziomie, jest to równowaga pięciu czystych świateł, czystych energii żywiołów. W codziennym życiu, to zdolność doświadczania pięciu właściwości żywiołów: ugruntowania, komfortu, inspiracji, elastyczności i zdolności dostosowania.

La związane jest ze śladami karmicznymi, które sprawiają, że nie jesteśmy żółwiem czy bogiem, tylko człowiekiem. Nasze la to la człowieka. La tygrysa to tygrysie la. La wyznacza to, jakim rodzajem istoty będziemy, a także jaka będzie nasza indywidualna tożsamość oraz zdolności.
La stanowi podstawę naszej witalności, wewnętrznej siły jako człowieka. Może być ono uszkodzone lub wzmocnione, ukradzione i odzyskane. Jeżeli jesteśmy upokarzani, nasze la słabnie. Jeżeli natomiast odnosimy sukces w ważnej dla nas dziedzinie, umacniamy je. Jeżeli działamy uczciwie, umacniamy je. Jeżeli zdradzamy samych siebie, nasze la traci energię.

Pojęcie la często tłumaczę jako "podstawową ludzką dobroć", jako że jest to podstawa naszej zdolności rozwijania pozytywnych właściwości. Rodzimy się ze zdolnością do ufania naszej matce, kochania i nawiązywania kontaktu, bycia dobrym. To podstawowa ludzka dobroć: podstawowa miłość, zaufanie, kontakt itp. Może ona być rozwijana poprzez tradycje i przewodnictwo moralne, duchowe i religijne, ale jako taka jest ona wrodzona. W miarę, jak la jest rozwijane, staje się silniejsze, może też zostać w razie potrzeby uzdrowione.

Prędzej czy później napotkamy na warunki i wydarzenia, które zaburzą nasze la, a należą do nich: problemy rodzinne, ucisk polityczny, choroba, wypadki. Byty nie posiadające ciała fizycznego mogą również wpłynąć na nas w negatywny sposób. Bez względu jednak na to, jaka by była tego przyczyna, jeżeli la zostaje zranione i nie posiada wystarczającej mocy, aby się uzdrowić, podstawowa ludzka dobroć może doznać uszczerbku. Zdolność do zaufania, kochania, dawania i brania zostaje wówczas ograniczona - w ten sposób uszkodzenie la przejawia się w sferze psychologicznej. Może ono również przejawiać się na poziomie fizycznym i energetycznym.

W tybetańskiej astrologii mówi się, że la jest matką siły życiowej - jeżeli jest uszkodzone, zmniejsza się życiowa siła. Uszkodzenie la może pojawiać się powoli, przez długi czas, lub też w jednej chwili. W wyniku wypadku, na przykład, może dojść do długotrwałego uszkodzenia la: pojawienia się lęku, który nie chce ustąpić, negatywnej zmiany perspektywy i tak dalej. Tego rodzaju uszkodzenia czy zaburzenia w podstawowej ludzkiej dobroci nazywamy "utratą duszy".

Podczas gdy la wyznacza właściwości i zdolności człowieka, ji stanowi ruch doświadczenia ukształtowany przez la. Podczas gdy la to zdolność do odczuwania radości lub smutku, zaufania lub nieufności, to ji tak naprawdę odczuwa radość czy smutek, zaufanie czy jego brak. Ji to aspekt "odzwierciedlający" aspekt umysłu, w którym zdolności i właściwości zawarte w la pojawiają się w doświadczeniu.

Sem to zaś aktywny, konceptualny umysł. Posiada zdolność rozumienia, osądzania, gromadzenia wiedzy i decydowania. To, jak dobrze mu to wychodzi, zależy od stanu la i ji.
Stan la przejawia się jako zdolności i właściwości naszego umysłu. Kiedy la jest zharmonizowane, wizerunki i myśli, które manifestują się w umyśle są zdrowe i zrównoważone. Kiedy natomiast la jest uszkodzone, myśli i obrazy w umyśle są odpowiednio negatywne i niezdrowe.
La, ji i sem nie da się od siebie oddzielić. W praktyce szamanistycznej muszą być one rozpatrywane razem, ponieważ zdrowie jednego jest zależne od stanu pozostałych trzech, a zdrowie wszystkich trzech związane jest z równowagą żywiołów

Tłumaczenie: Joanna Grabiak