Szenrab Miło

Fragment książki Per Kvaerne, The Bon Religion Of Tibet, London 1995

Dla bonpo, Tagzig jest świętą krainą religii, będącą krajem w którym Tonpa Szenrab (ston pa gshen rab, 'Szenrab nauczyciel') przyszedł na świat w królewskiej rodzinie i w którym we właściwym czasie został intronizowany na króla. Tonpa Szenrab uważany jest za w pełni oświeconą istotę, autentycznego buddę (słowo 'budda' oznacza po prostu 'oświeconego') naszej światowej epoki. Bonpo posiadają wielotomową hagiograficzną literaturę w której są wychwalane jego bohaterskie czyny. Bez wchodzenia w szczegóły, czy dyskutowania wielu problemów związanych z historycznym i literackim pochodzeniem tej nadzwyczajnej postaci, ktoś może zauważyć, że jego biografia nie jest, wbrew pretensjom wysuwanym przez zachodnich uczonych, blisko powiązana z biografią Śiakjamuniego. Tak więc podczas większej części swojej kariery, Tonpa Szenrab był władcą Tagzig, czy Olmo Lungring i od pewnego czasu człowiekiem świeckim, oraz jako tako, nieprzerwanie podróżował ze swej stolicy w różnych kierunkach by propagować bon. Ma znaczenie, że propagacja obejmowała wykonywanie niezliczonych rytuałów. Rytuały te, wykonywane dzisiaj przez bonpo, znajdują w ten sposób swoje usprawiedliwienie i legitymację w przykładnych czynach bohaterskich Tonpy Szenraba. W przeciwieństwie do buddyzmu, gdzie rytuały generalnie nie posiadają bezpośredniej kanonicznej bazy, w bon, jak wykazał to Philip Denwood, "mamy całe rozwinięte rytuały i ich liturgie wyszczególnione w najdrobniejszych detalach w podstawowym kanonie". Propagacja Bon przez Tonpę Szenraba zawierała się również w budowie świątyń i stup, lecz nie w zakładaniu klasztorów, o których nie wspomina żadna z jego biografii. Podróżując daleko i szeroko, otoczony przez swoje towarzystwo, zaangażował się w nawracanie głośnych grzeszników. Jego liczne żony, synowie, córki i zwolennicy również odgrywali znaczące role w tej zbawiennej aktywności, w sposób dla którego nie istnieje buddyjska analogia. Dopiero później w swym życiu został wyświęcony, po czym udał się do leśnej pustelni, i właśnie w tym punkcie swojej kariery ostatecznie odniósł sukces w nawracaniu swego potężnego przeciwnika, Księcia Demonów.
Pewne części biografii Tonpy Szenraba są wyraźnie spokrewnione z takimi postaciami jak Padmasambhawa, ośmiowieczny indyjski jogin i magik, który według buddystów, został zaproszony do Tybetu przez króla i ujarzmiając lokalne bóstwa i demony, założył Samje (bsam yas), pierwszy buddyjski klasztor (779 r.). Może być również porównywany z Gesarem, bohaterem wielkiej tybetańskiej epopei, który tak jak Tonpa Szenrab, prowadził triumfalne kampanie we wszystkich możliwych kierunkach, przeciwko siłom zła. Historyczny i literacki związek między tymi różnymi postaciami pozostaje wyjaśniony, lecz jest bynajmniej pewne, że cały cykl materiału biograficznego nawiązującego do Tonpy Szenraba - bez względu na jego związek z faktem historycznym - nie może być rozwiązany jako prosty plagiat buddyjskich tekstów.

[...]

Szenrab Miło (gshen rab mi bo), 'Najwyższy Mnich, Wielki Człowiek' - znany również jako Tonpa Szenrab (ston pa gshen rab), 'Nauczyciel Szenrab' - jest nauczycielem bon w obecnej kosmicznej epoce w świecie narodzin i śmierci. Jego rola w religii bon jest podobna do roli Śiakjamuniego w buddyzmie, lecz jego biografia, jak jest opowiedziana w kilku tekstach różnej długości, ma mało wspólnego z biografią Śiakjamuniego. W ten sposób większa część jego kariery ma miejsce w czasie gdy jest księciem, a później królem kraju Tagzig (stag gzig), położonego według tradycji bonpo na zachód od Tybetu. Szerzył on doktrynę, nie tylko przez głoszenie nauk, ale również poprzez wykonywanie rytuałów, a jego liczne żony, potomstwo i uczniowie odgrywali ważną rolę w tym związku.
Tonpa Szenrab może być przedstawiany na różne sposoby, w zależności od etapu jego kariery (np. przed lub po jego wyświęceniu na stan mnicha) [...]. Jednak gdy jest portretowany jako członek Czterech Transcendentnych Władców, kolor jego ciała jest ciemnoniebieski; jedna ręka dotyka ziemi w oznace oświecenia, druga spoczywa w pozycji medytacji na jego podolu. W ten sposób aspekt ten jest podobny do Śiakjamuniego w czasie swego oświecenia, ale Szenrab ponadto trzyma w swojej prawej ręce berło, nazywane czagszing (phyag shing); jest ono oznaczone swastyką, symbolem Odwiecznej Mądrości.

Siedzący na błyszczącym, niebieskim lotosie:
Nauczyciel, Szenrab Miło!
Kolor jego ciała lśni niczym klejnoty,
Jego ozdoby, szaty i pałac
Są przystrojone światłem klejnotów.
Aby nauczać tych, którzy są łudzeni przez ignorancję,
Trzyma złote berło.
Siedzi na siedzeniu wspieranym przez koła uniwersalnego zwierzchnictwa.
Przewodnikowi, przez intuicję, nieświadomych jednostek,
Majestatycznemu w swej mocy promienności,
Ja, wraz z dawcami hojnych darów,
Daruję pokłony, pochwały i ofiary,
Aby usunąć zanieczyszczenia niezliczonych istot czujących.

Tłumaczenie: Jungdrung Dondrub