Joga tybetańska Tsa Lung

Rodzaje jogi tybetańskiej 
Na zachodzie narasta zainteresowanie tybetańską jogą wykorzystującą ćwiczenia fizyczne. Magazyn Yoga Journal w samym tylko zeszłym roku opublikował dwa artykuły o jodze tybetańskiej; jeden poświęcony rodzajom tybetańskiej jogi, jakie dotarły do USA, kolejny książce „The Dalai Lama's Secret Temple” (Sekretna świątynia Dalajlamy), która opisuje obrazy znajdujące się w sekretnej świątyni Dalajlamy w Lhasie, za sławnym pałacem Potala. Wiele z tych obrazów pokazuje pozycje tybetańskiej jogi fizycznej, trul khor, co można przetłumaczyć jako „magiczne koło”. 

Do niedawna ludzie zachodu koncentrowali się raczej na otrzymywaniu tybetańskich nauk dotyczących rozwijania umysłu, a większość ćwiczeń fizycznych jogi, których nauczano na zachodzie, pochodziła z tradycji hinduskich. Wydaje mi się, że skłonność ta wyrasta z przekonania praktykujących buddyzm tybetański (także bon), że praktyki odnoszące się do umysłu są ważniejsze. Dlatego, gdy przyjeżdżał lama, był on zwykle proszony o przekazanie nauk związanych z umysłem. 

(...)

Trzy bramy: ciało, mowa i umysł 
Całe doświadczenie, na jawie i we śnie, ma podstawę energetyczną. Ta życiowa energia nazywa się w języku tybetańskim lung, na zachodzie lepiej znana jest pod sanskrycką nazwą prana. Struktura będąca podłożem każdego doświadczenia jest precyzyjną kombinacją różnych warunków i przyczyn. Kiedy potrafimy rozpoznać jego umysłowe, fizyczne i energetyczne składniki, wtedy potrafimy powtórzyć te doświadczenia lub je zmieniać. To pozwala nam tworzyć doświadczenia, które wspierają duchową praktykę i unikać tych, które są niekorzystne. 

Nasze fizyczne ciało, mowa lub energia i umysł nazywane są trzema bramami, poprzez które można praktykować i osiągnąć oświecenie. Ciało energetyczne, reprezentowane przez oddech, pranę, można określić mianem ogniwa łączącego umysł i ciało fizyczne. Trul khor posługuje się kierowanym ruchem fizycznym, który prowadzi pranę, a ta niesie umysł. Sanskryckim odpowiednikiem trul khor jest jantra joga. Tą nazwą określany jest także trul khor pochodzący od sławnego uczonego i tłumacza z 8. wieku, Wairoczany, nauczany na zachodzie przez Namkhaia Norbu Rinpocze. Oba te terminy, trul khor i jantra, oznaczają „coś magicznego”, „maszynę” i “ruch”; podczas gdy joga (tybetańskie neljor) może oznaczać „zjednoczenie”, „praktykę”, lub, w swym najgłębszym sensie, „pierwotną wiedzę” lub „rozumienie”. Według Namkhaia Norbu Rinpocze „nal” oznacza „oryginalny”, „autentyczny”, „niezmienny, nieprzekształcony”, „pierwotne warunki”, a „jor” oznacza „posiadający lub odkrywający tę wiedzę lub rozumienie”. Tak więc joga naprawdę oznacza odkrycie naszego prawdziwego stanu. W tym sensie ciało jest jak maszyna lub narzędzie, dzięki któremu praktykujący może zrozumieć swoją własną prawdziwą naturę, swój prawdziwy stan. Praktyki trul khor bezpośrednio wykorzystują ciało, mowę i umysł w połączeniu, które podobne jest do znanych na zachodzie praktyk wpływania na umysł poprzez ciało. Życiowy oddech jest aspektem mowy czy energii i jest podstawą dla trul khor tak, jak pranayama jest kluczowa dla praktyki różnego rodzaju hatha jogi. W rzeczywistości trul khor zakłada wprost lub nie, w zależności od tekstu, że praktykujący zna praktyki tsa lung. Tsa odnosi się do 'subtelnych kanałów', a lung do oddechu życiowego lub prany. Innymi słowy tsa lung jest kluczowy dla wytrenowania i zharmonizowania oddechu życiowego, który jest podstawą trul khor. 

Tenzin Wangyal Rinpocze oparł wiele z praktyk tsa lung, których uczy, na starożytnym tekście tradycji Bon Tantry Matki Ma Gyu. Pięć zasadniczych ćwiczeń tsa lung pochodzi z rozdziału „Sfera Żywiołów” (jun we tigle) Tantry Matki i zapoznaje praktykującego z pięcioma rodzajami oddechu. Poprzez proste ruchy ciała oddech życiowy kieruje umysł do poszczególnych miejsc, czakr, otwierając i harmonizując te miejsca z doświadczeniami, które mogą wspierać praktykę medytacji. Te miejsca i doświadczenia odpowiadają także pięciu elementom i związanym z nimi żywiołom. 

Tantra Matki używa metafory dzikiego konia jako określenie oddechu życiowego i jeźdźca jako umysłu. Dziki koń jest ślepy i potrzebuje przewodnika a jeździec jest kulawy i sam nie potrafi się poruszać. Potrzebują się oni nawzajem by wspólnie podążać ścieżkami subtelnych kanałów. Praktyki tsa lung pomagają utrzymać umysł na oddechu, który prowadzi go przez różne kanały tak, że praktykujący może zyskać dostęp do właściwości, które są korzystne dla jego czy jej praktyki i rozwinąć je. 

W systemie Wairoczany którego uczy Namkhai Norbu Rinpocze jest osiem ruchów które oczyszczają oddech (lung sang). Są one uważane za bardzo ważne ruchy przygotowujące do jantra jogi.

Trul khor 
Po wytrenowaniu oddechu życiowego i subtelnych kanałów, ruchy jogi trul khor wskazują różne postawy ciała, które zarówno zmieniają przepływ życiowego oddechu przez manipulowanie subtelnymi kanałami, jak też stabilizują umysł wraz z życiowym oddechem w kanale centralnym. Gdy do tego dochodzi, przebudzona zostaje świadomość naturalnego stanu umysłu. 

Jest wiele rodzajów praktyk trul khor w różnych tybetańskich tradycjach i są one stopniowo odsłaniane na zachodzie. Jantra joga, która nauczana jest przez Wspólnotę Dzogczen Namkhaia Norbu, oparta jest na tekście zatytułowanym „Magiczne Koło Zjednoczenia Słońca i Księżyca” (trul khor nyida kha jor). Trul khor którego naucza Instytut Ligmincza Tenzina Wangyala Rinpocze pochodzi z „Instrukcji Zawierających Kwintesencję Ustnego Przekazu Mądrości Magicznego Koła z Ustnego Przekazu Wielkiej Doskonałości z Siang Siung” (dzogpa chenpo zhang zhung nyen guy le trul khor shel zhe men ngag) oraz komentarza do niego napisanego przez sławnego mistrza medytacji i uczonego Shardza Tashi Gyaltsena (ur. 1859 urzeczywistnił tęczowe ciało w 1934), który ułożył także tekst „Krople Serca Dharmakaji” oraz wiele innych tekstów. Komentarz Shardza Rinpocze nazywa się „Magiczne Koło, Kanały i Oddech Życiowy Ustnej Tradycji Siang Siung” (nyen gyu tsa lung trul khor) i zawarty jest w jego zbiorze „Wielkiej Skarbnicy Rozległego Głębokiego Nieba” (yang zab namkha dzod chen). Dalszy opis trul khor w tym artykule oparty jest w większości na tym ostatnim tekście. Na końcu załączone są także wskazówki jak zdobyć więcej informacji o obu tradycjach