Bon - tajemna chronologia według tantr bonpo

Na podstawie Tentsi (bstan rtsis) Njimy Tendzina

Powiada się w proroctwach, że 1002 buddów pojawi się na ziemi podczas tej bhadrakalpy, czyli "pomyślnego eonu". Tonpa Szenrab był ósmym spośród buddów, którzy pojawili się w starożytnej Azji Centralnej.
Budda Tonpa Nangła Randziung Thugdzie (ston pa snang ba rang byung thugs rje) pojawił się na początku kalpy, w wieku satja juga (rdzogs ldan), kiedy ludzie osiągali wiek 100 000 lat.
Budda Tonpa Khorła Kundren (ston pa 'khor ba kun 'dren) pojawił się w drugim wieku, treta judze (gsum ldan), kiedy ludzie żyli 80 000 lat. A kiedy istoty ludzkie żyły po 60 000 lat, pojawił się budda Tonpa Kunsze Njonmong Dugseg (ston pa kun shes nyon mongs dug sreg). Tak oto dwóch buddów pojawiło się w drugim wieku.
Budda Tonpa Legpar Tseme Thugdzie (ston pa legs par tshad med thugs rje) pojawił się w trzecim wieku, dwarapa judze (gnyis ldan), kiedy istoty ludzkie żyły po 40 000 lat. Kiedy ludzie żyli 20 000 lat, pojawił się budda Tonpa Thamcze Czenzig (ston pa thams chad mkhyen gzigs). Kiedy ludzie żyli po 10 000 lat, pojawił się budda Tonpa Tridzial Khugpa (ston pa khri rgyal khug pa). A kiedy ludzie żyli do 1000 lat, pojawił się Budda Tonpa Todzial Jeczen (ston pa gto rgyal ye mkhyen). Tak oto w tym trzecim wieku pojawiło się czterech buddów.
Teraz, w tym schyłkowym wieku, zdegenerowanej erze kali jugi, kiedy ludzie żyją ledwie 100 lat, pojawił się budda Tonpa Szenrab Miło (ston pa gshen rab mi bo). W tym samym wieku, kiedyś w przyszłości, pojawi się budda Tonpa Thangma Medron (ston pa thang ma me sgron). Imiona wszystkich 1002 buddów bhadrakalpy (bskal bzang) są wymienione w rytuale Longdzie (klong rgyas), recytowanym podczas każdej ceremonii pogrzebowej bonpo.
Tonpa Szenrab pojawił się na ziemi, kiedy długość życia ludzkiego obniżyła się do zaledwie 100 lat. W poprzednim życiu był jednym z trzech braci urodzonych w niebie pośród gwiazd. Najstarszy brat, Dagpa (dag pa, czystość) był pierwszym z nich, który zstąpił na ziemię i inkarnował się pośród ludzi jako budda przeszłego wieku, Todzial Jeczen. Drugi brat, Salła (gsal ba, przejrzystość), przyjął inkarnację ludzką jako budda obecnego wieku, Tonpa Szenrab. najmłodszy brat, Szepa (shes pa, wiedza), będzie buddą przyszłości, Thangmą Medronem, znanym także jako Maitreja. W poprzednim istnieniu, w gwiezdnym świecie Sipa Jesang (srid pa ye sangs) Tonpa Szenrab był księciem tej klasy gwiazd i jako Czime Tsugphu ('chi med gtsug phud) objawił nauki tantry i dzogczen mędrcowi Sangła Dupie (sang ba 'dus pa, sanskr. Guhjasamadża), który później inkarnował się na ziemi pośród ludzi w Indiach Północnych jako książe Siddhartha Gautama z rodu Śakjów, który stał się znany potem jako Budda Śakjamuni.
Zstępując z niebios na Ziemię, Tonpa Szenrab odrodził się pośród Muszen (dmu gshen), tej rasy pochodzenia niebiańskiego, która połączyła się z ludźmi i dała początek wielu dynastiom królewskim w Azji Centralnej. Tonpa Szenrab narodził się w kraju Olmo Lungring, znanym także jako Szambala, w mieście Jangpaczen. Szambala mieściła się w Azji Centralnej, Tagzig (stag gzig), leżącym na zachód od współczesnego Tybetu. To właśnie z Tagzig w czasach prehistorycznych nauki bon przeniesiono do Szangszung, kraju wokół góry Kailaś, a potem do Tybetu, Indii i Chin. Według tradycyjnej chronologii, Tonpa Szenrab narodził się około 18 000 lat temu w 16 010 r. p.n.e. Żył na ziemi jakieś 8200 lat i przeszedł w nirwanę w 7816 r. p.n.e.
Według tej samej chronologii, pierwszy król Tybetu Centralnego, Njatri Tsenpo (gnya' khri btsan po), narodził się w 1136 r. p.n.e. W tym czasie rządy prowadzili królowie z dynastii Dziaruczen (bya ru can) z Szangszung, "tego rogatego ptaka, czyli garudy", w starożytnej stolicy Czunglung, "doliny garudy". W 1076 roku, Mandziuśri, Pan Mądrości, znany w tradycji bonpo jako Małe Senge (smra ba'i seng ge), nauczał astrologii i geomancji na świętej górze Łu Tai Szan (Wu T'ai Shan) w Chinach Północnych. W 1074 r. p.n.e. urodził się drugi król Tybetu, Mutri Tsenpo (mu khri btsan po). Nauki bon po raz pierwszy ustanowiono w Tybecie za rządów jego ojca, Njatri Tsenpo, który, według tradycji, zstąpił z nieba. Późniejsza tradycja buddyjska podawała, że przeszedł on z Indii przez Himalaje i należał do rodu Śakjów. Niezależnie od tego jak było naprawdę, król ten otrzymał nauki z cyklu tantr Czipung (spyi spungs skor), które Sangła Dupa objawił w Tagzig. Praktykując te tantry z partnerką, osiągnął wyzwolenie.
W 960 r. p.n.e. w Indiach Północnych (współczesnym Nepalu) narodził się Budda Śakjamuni, reinkarnacja mędrca Sangły Dupy (Guhjasamadża), a w 926 r. p.n.e. po raz pierwszy obrócił kołem dharmy w Parku Jelenia niedaleko Waranasi. Książe Szangszung, Drenpa Namkha (dran pa nam mkha') urodził się w 914 r. p.n.e. niedaleko Czunglung w Szangszung. Jest on źródłem wielu nauk i komentarzy w tradycji bonpo i był w swoich czasach największym mistrzem dzogczen. Nie należy go mylić z tybetańskim Drenpą Namkhą, który żył w ósmym wieku naszej ery i stał się uczniem Guru Padmasambhawy. Ten późniejszy Drenpa Namkha był równocześnie mistrzem bonpo i buddyjskim.
Synowie bliźniacy tego pierwszego, Tsełang Rigdzin (tshe dbang rig 'dzin) i Pema Thongdrol (padma mthong grol) urodzili się w 888 r. p.n.e. Drugi z nich pojawił się później w Uddijanie i w Indiach jako wielki mistrz tantryczny Padmasambhawa, zgodnie ze świadectwem znalezionym w Rigdzin Dupa (Rig 'dzin 'dus pa). W 880 r. p.n.e. Budda Śakjamuni przybył do krainy Szambala, a następnie objawił tantrę Kalaczakry przy wielkiej stupie Dhjakataka w południowych Indiach. A w tym samym roku zamanifestował swoją paranirwanę. W 876 r. p.n.e. król Indrabodhi znalazł Padmasambhawę w kwiecie lotosu na jeziorze Dhanakośa w krainie Uddijana.
Potem, w roku 683 p.n.e. Drigum Tsenpo (gri gum btsan po), siódmy król Tybetu rozpoczął prześladowania bon, wyrzucając wszystkich praktykujących bonpo ze swego królestwa z obawy przed tym, że urosną w siłę i zagrożą jego rządom. Bonpowie spotkali się w tajemnej jaskini w Tybecie Zachodnim zwołani przez księcia Drenpę Namkhę i postanowili ukryć swoje księgi jako termy, czyli ukryte skarbnice tekstów rozmieszczone po całym Tybecie. Wiele z tych term odkryto później, głównie w X i XI w. n.e. Złego króla Driguma Tsenpo zabił w 680 r. p.n.e. jego własny minister Longam, który wcześniej namówił go do odcięcia swojego muthagu (dmu thag). Ten muthag był świetlistym sznurem z tęczowego światła, którego dół przywiązany był do czubka królewskiej głowy, a góra unosiła się w niebiosa. Każdy ze starożytnych królów z klanu Muszen (dmu gshen) posiadał taką ścieżkę tęczowego światła, która bezpośrednio łączyła go z ojczyzną niebiańską pośród gwiazd. Podczas śmierci króla, jego ciało fizyczne rozpuszczało się w czystą promienną energię, a jego świadomość w postaci światła powracała tą tęczową ścieżką świata niebiańskiego, z którego wywodził się jego klan. Ale Drigum po odcięciu swojego muthagu nie mógł powrócić do niebios. W ten oto sposób jego szczątki pozostały na ziemi. Od tego czasu, królowie Tybetu potrzebowali grobów dla swoich ciał i rytuałów pogrzebowych, takich jak dur ('dur), ażeby utopić ich niespokojne duchy zanim przejdą do następnych żywotów. W 667 r. p.n.e. Pude Gungdzial (spu lde gung rgyal), syn zamordowanego króla Driguma Tsenpo, obalił Longama i przejął tron. Ponieważ w kraju nie było nikogo, kto by wiedział, jak wykonać rytuały pogrzebowe dla jego zmarłego ojca, zaprosił ekspertów bonpo z Szangszung, Drusza (Gilgit) i Kacze (Kaszmir), ażeby to zrobili. Doprowadziło to do przywrócenia bon w Tybecie i objęcia nad nim patronatu przez królów Jarlung z Tybetu Centralnego. A w 552 r. p.n.e. mistrz bonpo, Njaczen Liszu Tagring (snya chen li shu stag ring) przyjechał do Tybetu z Tagzig, skąd wziął ze sobą prawie dziesięć tysięcy tekstów bon.
Przejdźmy teraz do naszej ery. W 254 r. urodził się król tybetański Lhathothori. Miał on pierwszy kontakt z buddyzmem indyjskim, ale nie docenił znaczenia tekstów buddyjskich danych mu przez jakichś mnichów wędrownych z Khotanu. W 569 r. urodził się Songtsen Gampo (srong btsan sgam po), pierwszy buddyjski król Tybetu. Jego ojciec, Namri Tsenpo (gnam ri btsan po) ustanowił hegemonię dynastii Jarlung, kładąc tym samym podwaliny pod cesarstwo tybetańskie. Wcześniej Tybet był podporządkowany królestwu Szangszung w Tybecie Zachodnim, rządzonym teraz przez dynastię Ligmidzia (lig mi rgya). Songtsen Gampo zdradliwie zamordował króla Szangszung gdzieś na wschód od góry Kailaś. Król ten poślubił księżniczkę buddyjską z Chin i Nepalu oraz wybudował pierwsze świątynie buddyzmu indyjskiego w Rasie, znanej później jako Lhasa. Ale dopiero w następnym wieku, w 738 r. król tybetański Trisong Detsen (khri song lde btsan) założył pierwszy w Tybecie klasztor buddyzmu indyjskiego w Samje i zaprosił do Tybetu wielkiego uczonego mnicha Śantarakszitę oraz mistrza tantrycznego Padmasambhawę z Indii. Mając złych doradców, król ten rozpoczął drugie prześladowanie nauk bon w Tybecie. Trzecie prześladowanie zorganizowali czerwonogwardyści po chińskiej inwazji i podboju Tybetu w tym stuleciu. Ostatni król Szangszung, Ligmidzia został zabity na skutek zdrady w zasadzce, jadąc na wschód ze swego pałacu nad jeziorem Dongra w Tybecie Zachodnim.
Jednakże, na prośbę owdowiałej królowej Szangszung, mistrz dzogczen Dzierpung Nangszer Lopo (gyer spungs snang bzher lod po) ujarzmił króla swoją magią, przez co ten odwołał zakaz nauk dzogczen, znanych dzisiaj jako Szangszung Njendziu (zhang zhung snyan rgyud), "Ustna Tradycja z Krainy Szang-szung". Z tej to przyczyny nauki Szangszung cieszą się nieprzerwaną tradycją (bka'-ma) od VIII w. do dzisiaj i nigdy nie zostały ukryte jako termy.
Ta częściowa chronologia pochodzi z Tentsi (bstan rtsis), "Chronologii nauk bon", ułożonej w 1842 r. przez opata klasztoru Menri w Tybecie Centralnym, Njimę Tendzina (ur. 1813).

Vajranatha, Tłumaczenie: Dariusz Misiuna