Fragment Tenzin Wangyal, Cuda naturalnego umysłu, Katowice (Verbum) 1994
Wiele nauk dzogczen Szangszung Njendziu dotyczy światła. Dzogczen to ścieżka bezpośrednia, której bardziej zaawansowane praktyki koncentrują się na dwóch metodach tregczo i thogal, stosowanych wyłącznie w tej tradycji. Tregczo oznacza "swobodne odcięcie". Jest to praktyka jednoupunktowionej kontemplacji, a polega na spoczywaniu w naturalnym stanie. Thogal oznacza "pracowanie" lub podejmowanie wysiłku w celu osiągnięcia bezpośredniego urzeczywistnienia. W tej praktyce nie spoczywamy już tylko w stanie kontemplacji, ale pracujemy nad zintegrowaniem kontemplacji z ruchem energii w formie światła i wizji. Zasadniczo jest to kontemplacja światła, a okazuje się ona szczególnie użyteczna w bardo, kiedy pojawiają się trzy wielkie wizje. Dzięki tej praktyce możemy zrozumieć różnice i związki zachodzące pomiędzy subtelnymi wymiarami a ich trwałym, fizycznym odzwierciedleniem, naszą karmiczną wizją.
Tłumaczenie: Jacek Sieradzan